Paul Lafargue | Tembellik Hakkı

 "İşçi sınıfı, kendisine egemen olan ve doğasını değersizleştiren ahlaksızlığı yüreğinden söküp atarak, korkunç gücüyle ayağa kalkarsa, kapitalist sömürü hakkından başka bir şey olmayan 'İnsan Hakları' nı talep etmek için değil, sefalet hakkından başka bir şey olmayan 'Çalışma Hakkı' nı talep etmek için değil, ama günde üç saatten fazla çalışmaktan herkesi men eden tunçtan bir yasa oluşturmak için ayağa kalkarsa, işte o zaman yeryüzü, bu yaşlı dünya, sevinçten ürpererek, içinde yeni bir evrenin sıçradığını hisseder...

Fakat, kapitalist ahlakın çürüttüğü bir proletaryadan böyle mertçe bir kararlılık nasıl beklenebilir ?"

Paul Lafargue | Tembellik Hakkı

Birhan Keskin / Ağrı

 Ağrı

O günden sonra kuracak güzel bir cümlem olmadı hiç
dünya için. Rüyalarım tüller ve silahlardan bu yana sisli.
Kıvrılıp giden dalgın bir yol, yolda eski bir taş,
Limanda bağlı bir tekne, yosunlu bir halat gibi durdum.

Uzağımda açık denizdi o yürüdü gitti.
Ben kıyıda ıssız bir ev, ince boğazda gıcırdayan tahta iskele,
iskelede bir lastik, az ilerde turuncu bir şamandıra,
İçimde kuzeyden bir hatıra aksiyle durgun suya vurdum.

Bir siyah beyaz kare içinde, hepsi hepsi bir hatıra işte
Bıraktın, unuttum, unutuldum.

Seni kırdığım yerden beni de kırdılar,
Ben hiçbir cümleyle ağlayamam artık seni.

Birhan Keskin

Wolfgang Borchert / DÜŞLERDE FENER OLMAK

DÜŞLERDE FENER OLMAK

Ben ölünce

hiç değilse

Bir fener olsam,

kapında dursam,

soluk donuk geceyi

aydınlığa boğsam.

Ya da limanda

gemilerin uyuduğu zamanda

gülüşürken kızlar

uyumasam,

dar kirli bir kanalda

bir yalnıza göz kırpsam.

Daracık bir sokağa

assalar beni

teneke, kırmızı bir fener

bir meyhane önünde

dalgın düşüncelerle

tempo tutup şarkılara

sallansam.

Ya da şöyle bir fener

gözleri büyümüş bir çocuğun yaktığı

duyulup da korkunca çevresinde yalnızlığı

dışarda camlarda

fırtınanın ıslığı

kâbuslar, görüntüler, cinler.

Evet, hiç değilse.

ben ölünce

bir fener olsam,

tek başına geceleri

uykulardayken dünya

gökte ayla senli benli

sohbete dalsam.

Wolfgang Borchert

Çeviren : Behçet NECATİGİL

Turgut Uyar / Her Pazartesi [ Çağdaş Yeri Mızrağın ]

Çağdaş Yeri Mızrağın

Tam mızrağın deldiği yerdi, birden parladı. Odada

İlkel bir silahın birden çağdaş olduğu. Kanla.

Bir sızı. Sağ elimde bir haritaydı. Kanla.

Aranan birşey. Kan ve Benzin İstasyonu

Uzaktan geçiriyorum anısını, Sallanıyordu

Anlamadığım bir şeydi. Sallanan ...

Bir duvarın birdenbire ak olduğu.

Ey benzin istasyonu.

Aşklar bitti, sevinçler bitti, ey orman!..

Aklık gibi, ayırt edilmeden taşman.

Gelir şimdi ölmüş bilinen bütün şarkıcılar

Bir uygarlığı yeterince anlatmaya. Bütün şarkıcılar,

Flavtacılar flavtacılar flavtacılar.

Beklenen hangi utkudur, ey orman!..

Hangi? O giyimli yabancı adamlardan.

Hangi çağdaş uykusuzluk, ey orman,

Alkolün yarım yamalak tesbit ettiği akşamlardan.

Bir caddede, bir çılgınlıkta, bir duvar önünde

Bir uyanış gibi kendiliğinden taşınan.

-Bütün herkeslerin "ihtilali" diye

ortalara döküldüğü bir akşam-

Bir yanlış gibi kendiliğinden taşınan. Ey orman,

Bütün imamların ve kardinallerin çıplak olduğu

bizi bir boyutun iğretliğine çağıran

Bir değişmez düzenin sahibi, bir yanlışlık

ölüyor. Ve bir anı sonsuz düzenine giriyor.

"Sen!.. arkanı döndüğünde herkes ağlıyordu

ölümün ödenmez bir faturaydı. Herkes ağlıyordu

Döner kapılar ağlıyordu ve bütün açgöz garsonlar

yanmamış sigaralar, alkolcüler, tütün doğrayanlar. Ve

Hangi haberi.. O sonsuz soluğu yadırgatan

-kafatasın uyanmış- Birisine göre bir anı,

birisine göre bir sevgi olan herkes ...

Bir uyku kaybedilen, bir timsah kaybedilmiş

ve dibi baltalanmış bir totem,

-belki bir ince akşam bile-

Yanlış bir bilet olan herkes

Yanlış bir model olan herkes.

Senin uykunu ve ağlamanı tanıyorlar. Görkemsiz

ve aşağılık. Yasında

Kırların ve zamanın karanlık bir tuğladır uykularında

parasız, sıkıntılı bir otobüs yolcusu

nun..."

Bir ufak ışık, ufak. Yerimizi gösterin. Şaşırdık karşısında

ve ilişkiler bizi şaşırtır elbet. Sen orman. Tut.

Bitti.

Aşklar ve sevinçler bitti. Ey orman!..

Büyük adam gelir. Sevimli bir su terazisini okşuyorum

o bir duvara kendini çiziyor,

ey orman

o yeşillik artık bir alışkanlığa dönüşüyor usumda.

Turgut Uyar / Her Pazartesi

Charles Baudelaire / Müzik

Müzik

Müzik çok zaman beni bir deniz gibi kavrar!

Solgun yıldızıma ben,

Bir sis tavan altında veya sonsuza kadar,

Böyle açarım yelken;

Göğüs hep ilerde ve şişmiş ciğerler, karın,

Tıpkı bir yelken gibi,

Aşarım ben sırtını yığılan dalgaların

Gecenin gizlediği;

Duyumsarım içimde bütün tutkularını

Çırpınan bir geminin;

Uygun rüzgâr, fırtına, onun kasıntıları

Üstünde bir girdabın

Sallar beni. Bazan da, sütliman, büyük ayna

Umudum kırılınca!

Charles Baudelaire

Charles Baudelaire / Kötülük Çiçekleri [ Béatrice ]

 Béatrice

Killi, kireçli, çorak topraklar üzerinde

Bir gün şekva ederken tabiata karşı, ve

Rastgele dolaşarak ben kendi düşüncemin

Hançerini bilerken üzerinde kalbimin,

İniyor öğle vakti gördüm başıma doğru

Kocaman ve ölümcül bir fırtına bulutu,

İçersinde meraklı, zalim cüceye benzer

Çok sayıda ifriti taşıyarak, bin beter.

Koyuldular çok katı beni incelemeye,

Bakan yolcular gibi hayretle bir deliye,

Duydum, aralarında fısıldaşıp güldüler,

Göz kırparak işaret verdiler ve aldılar :

- “Seyredelim hele şu insan müsveddesini,

Taklidi hüner sayan şu Hamlet gölgesini,

Gözleri çok kararsız ve rüzgârda saçları.

Büyük acı değil mi görmek bu şaklabanı,

Bu alçağı, bu kötü oyuncuyu, garibi,

O rol kesmeyi bilir, tıpkı sanatçı gibi,

Acısıyla şarkıya dikkat çekmek dileği

Kartalları, cırcırı, nehirleri, çiçeği,

Bizlere bile, eski sütunların yazarı,

Uluyarak anlatmak beylik hitaplarını?”

Ne ki (benim gururum üstündedir dağların

Hükmeder bulutuna, sesine şeytanların)

Çevirirdim egemen başımı elbet ben de,

Görmeseydim hayâsız bir sürünün içinde,

O suçu, ki ne yapsa sarsamadı güneşi!

Bakışları benzersiz, gönül kraliçesi,

Koyu iç sıkıntıma onlarla gülüyordu

Bazan verdiği pis bir okşayış oluyordu.

Charles Baudelaire / Kötülük Çiçekleri

Oruç Aruoba / Gündüz Yarasaları

Gündüz Yarasaları

I.

Neyiz ki biz?

İlk ışınları görününce güneşin,

Kaparız tepenin gözkapaklarını —

Çam değiliz ki, kollarımız açık

Ürpererek karşılayalım donuk ışığı.

Gölgeler kısalınca çıkarız ortaya,

Açıklıktır, aydınlıktır aradığımız,

Parlaklıkta bulur gücünü görüşümüz.

Tanımayız alacakaranlığı delen,

Tepelerin arasından seçen bakışı. —

Kör olmuş ışıktan gözlerimiz.

Gündüz yarasalarıyız biz.

II.

Geceyi düşleriz gündüzken,

Geceyken de gündüzü, —

Yitirebileceklerimiz yitiktir

Onlardan uzaktayken — ama

Özleriz, döneriz yeniden

Yitirmeden

Yitirebileceklerimizi

Yitiremediklerimize.

Yitirebilirdik, deriz;

Ama yalnızca bir fiil çekimi bu —

Tutsaklıklara bağlamışız özgürlüğümüzü.

Gündüz yarasalarıyız biz.

III.

Sağlamdır düşünce temellerimiz,

Ama altlarında kist vardır, sonra kum —

Dururuz gerçi, sapasağlam, kalın

Taştan duvarlarımızla, dimdik

Ayakta; ama biraz su, bir sızıntı

Kaydırır temellerimizi hemen.

Duyarız yerçekimini hemen,

Titreriz. Sımsıkı, gergin

Bağlar vardır

Düşüncelerimizi ayakta tutan, ama,

Ya temelsizse temeli

Bütün bu bağları

Bağlayan

Bağın?

Bağlantısızca bağlarız bağlarımızı.

Gündüz yarasalarıyız biz.

IV

Yapacaklarımız vardır kocaman,

Kocaman başarılar, yüce çağrılar; ama,

Tutmadığımız bir eldedir aklımız,

Bir son selamda, biz aceledeyken gönderilen —

Nedir ki acelemiz, niyedir ki?

Camın boşluğunu arayan kocaman

Pervaneler gibi, kanat çırpan

Işığa ulaşmak için

Çırpınan, camı kıracakmış gibi —

Düşmanımızdır oysa ışık bizim,

Kanatlarımızı yakan, kavuran —

Aradığımız—ışıkta— nedir ki?

Işıktan gelir ölümümüz.

Gündüz yarasalarıyız biz.

V.

Hep bir dimdik, dümdüz dürüstlüktür duyduğumuz,

Ama bir kuşku kurdu kıvır kıvır kemirir köklerimizi —

Nasıl da kolaydır yalanlarımız, uydurmalarımız,

Nasıl da rahat. İç sızlaması nedir bilmeyiz;

Başedilmez gerekçelerimiz hazırdır çünkü hep —

Kozasında mışıl mışıl kanat takınır tırtılımız,

Sindire sindire yapraklarımızda açtığı delikleri.

Övünürüz delik deşik, bölük pörçük

Yeşilliğimizle — yenmiş bitmiştir oysa

Büyüme noktalarımız, su çekmez artık

Kök uçlarımız, dökülüp gitmiştir

Taç yapraklarımız artık,

Nasıl da yabancı topraktan baş uzatmış taze fide bize.

Gündüz yarasalarıyız biz.

VI.

Bir görsek andığımız yüzü,

Tanır mıyız? —Tanır mıyız

Sevdiğimizi, bilir miyiz neydi—

Sevdik mi, seviyor muyuz?

Yürüyüşü, saçının dökülüşü—

Anımsar mıyız, anımsıyor muyuz?

Bir anıdan başka nedir ki sevgimiz?

Gündüz yarasalarıyız biz.

VII.

Koy başını omuzuma yine.

Aldırma, söylenmeden kalsın

Düşünülmedikler, bilinmedikler —bırak

Unutulsun geridekiler, özlensin ileridekiler —bırak

Yansısın camda donuk ışık, usulca ışıldarken

Sabah, aydınlanırken uçup geçen yeşillik.

Gel —uyuyalım güneş görününce,

Aşınca tepeyi göz kamaştırıcı ışık.

Uyanacağız nasılsa, dikelmeden ışınlar,

Dümdüz, aklaştırıcı olacak yeniden bakışımız.

Ama şimdi —sanki sevdalı gibiyiz şimdi,

Sanki karanlıkta sezinledik aydınlığın başladığı yeri—

Şimdi kurduk sanki geceyi gündüzle,

Şimdi kuruttuk sanki gündüzü geceyle—

Aydınlığın karanlığında görür gözlerimiz.

Gündüz yarasalarıyız biz.

Oruç Aruoba