BÖYLEYDİ ESKİDEN - Vladimir MAYAKOVSKİ

BÖYLEYDİ ESKİDEN

İnsanoğlu aşkı doğduğunda getirir,

ama iş güç,

para pul

ve buna benzer bir sürü şey,

kurutur gönlünüzün verimli toprağını.

Yüreğin üstünde beden giysisi vardır,

bedenin üstünde de gömlek.

Ama iş bu kadarla kalmaz

adamın biri –

bir salak! –

bu gömleğe kol kapağı takmış,

göğüs kısmını da kolalamıştır.

İnsanoğlu yaşlandıkça fikir değiştirir

Kadın süslenir.

Müller eğitimine başlar erkek.

Ama çok geç.

Deri kırışıklıklarla dolmuştur.

Aşk çiçeği açar,

açar,

ve solar.

Ben de bol bol getirdim aşk verisini.

ama insanlar,

daha küçücük yaştan başlayarak

çalışmaya göre koşullanır.

Bense –

Rion kıyısında koşar

sürterdim

hiçbir şeye aldırmadan.

Kızardı anacığım:

“Ah korkunç haylaz, ah!” diyerek.

Kırbaç gibi şaklatırdı kemerini babam.

Bense

cebimde üç düzmece ruble

üçkağıt oynamaya giderdim erlerle.

Ne sırtımda bir gömlek

ne ayağımda bir pabuç.

Kutaissi Fırınında kavurur,

ya da güneşe verirdim sırtımı

ve işkembemi,

içim bulanana dek.

Kendinden geçerdi güneş:

“Üst üste konmuş üç elma gibi mübarek!”

bu oğlanda var besbelli –

altı okka bir yürek.

Ve hınzır, anasını belliyor bu yüreğin

Baksana a canım,

nasıl oluyor da sığdırıyor beni

ırmakları

ve uzayıp giden kayalıkları,

o kuş kadar yüreğe?

Vladimir MAYAKOVSKİ

YAŞANMAMIŞ HATIRALAR - Ümit yaşar OĞUZCAN

YAŞANMAMIŞ HATIRALAR

I

Yaşanmamış hatıralar bilirim

Büyülü sonbahar akşamlarında

Bulutlar üstünde su kenarında

Yalnız hayal edilen hatıralar

İşte; en ürpertici nağmelerle

Bizim şarkımızı söyliyen rüzgar

Sen dudağında gülümsemelerle

Ben gözyaşlarımla, bu alemdeyim

Fakat yine bizbize, başbaşayız

Duymasan düşünmesen de; unutma

Bir daha bu anı yaşayamayız.

II

Görülmemiş manzaralar bilirim

Karda, kışta, belki de ilkbaharda

Hür denizlerde, kuytu ormanlarda

Sadece hissedilen manzaralar

Bak. Dinle, neler anlatıyor yağmur

Üşüyorum üşüyorum beni sar

Karanlık başladı, gitme ne olur

İnan değişen manzaralar değil

Kilometreler ayıramadı bizi

Fakat bir gün gelir de birleştirir

Beyaz bir güvercin kanadı bizi

III

Söylenilmemiş mısralar bilirim

Hüzün dolu yağmurlu gecelerde

Alev çalgıların sustuğu yerde

Yalnız, yalnız düşünülen mısralar

Bilinen şeyler huzur içinde

Bilmenin bilinmez bir korkusu var

Bak bütün rüyalarım nur içinde

Çünkü, bugün havasını kokladığın

Denizaşırı bir diyar bilirim

Ve o diyarda seninle beraber

Yaşanmamış hatıralar bilirim

Ümit yaşar OĞUZCAN

OLMAK - Andre BRETON

OLMAK

Büyük çizgileriyle tanıyorum umutsuzluğu. Kanadı yok

umutsuzluğun, akşam vakti deniz kıyısında bir taraçada,

toplanmış bir sofrada kalayım demiyor. Umutsuzluk bu, o bir

sürü olayların dönüşü değil bu, tıpkı akşam karanlığında bir

karıktan öbürüne giden tohumlar gibi. Bir taşın üstündeki

yosun ya da su bardağı değil o. Kardan elenmiş bir gemi o, ya

da düşen kuşlara benzetebilirsiniz, ama kanlarının en küçük

bir kalınlığı yok. Büyük çizgileriyle tanıyorum umutsuzluğu.

Başa takılan süslerle çevrilmiş küçük bir şey o. Umutsuzluk o.

Kopçası bulunamayan inci gerdanlık, bir ipe gelmez, böyle bir

şey işte umutsuzluk. Gerisinden, ondan hiç söz etmeyelim.

Başlamışsak bitiremeyiz umutsuzluğu. Saat dört sularında

avizeden umutsuzlanırım ben, gece yarısına doğru da

yelpazeden umudumu keserim, tutukluların cigaralarından

umutsuzlanırım. Büyük çizgileriyle tanıyorum umutsuzluğu.

Yüreği yoktur umutsuzluğun, el umutsuzlukta hep soluk

soluğa kalır, umutsuzlukta kalır öyle aynalar, bize asla ölüp

ölmediklerini söyleyemezler. Beni büyüleyen umutsuzluğu

gördüm ben. Yıldızların türkü söyledikleri vakit gökyüzünde

uçan bu mavi sineği seviyorum. Şaşılacak, o uzun dolu

tanelerine benzeyen umutsuzluğu, o kendini beğenmiş o öfke

küpü umutsuzluğu büyük çizgileriyle tanıyorum. Her gün

herkesler gibi kalkıyorum, kollarımı çiçekli bir kâğıda

uzatıyorum, hiçbir şeycikler hatırlamıyorum, ama hep

umutsuzluğun yardımıyla o geceden koparılmış güzelim

ağaçları görüyorum. Odanın havası davul tokmakları gibi

güzel. Zaman içinde zaman bu. Büyük çizgileriyle tanıyorum

umutsuzluğu. Bana bir sırık uzatan perdenin rüzgârı gibi o.

Böylesi bir umutsuzluk akla gelir mi! Yangın var! Ah yine

geliyorlar... İmdat! İşte merdivenlere düştüler... Ve o gazete

ilanları, o kanal boyunca ışıklı reklamlar. Kum yığını, git, pis

kum yığını! Büyük çizgileriyle önemli değil umutsuzluk. Bir

orman yapmaya giden angarya ağaçlar, bir gün daha yapmaya

giden bir yıldız angaryası, ömrümü uzatan bir angarya günleri daha.

Andre BRETON

YAPRAK TEKRARI - Haydar ERGÜLEN

YAPRAK TEKRARI

güz, resimlerde bir yaprak tekrarı hala

özlendiği odalarda açmayan nergis

ateşi mırıldanıyor kovulduğu bahçede,

şehrin yeni yağmuru yangınlardan habersiz

belleğin uzak anılarıyla veda;

büyük kalbine rüzgarlar çağıran çocukluğun

yoksul bir gülü övgüyle taşımasına

sen, yüzüne yurt arayan yolcunun güzelliği

gözlerinde bir gülümseme hazırlığı, derin

unutuluşların gövdesinde uyanmış

incesin, bir yaraya sarmak istemem seni

sen kendine küsersen belki ben de küserim

Haydar ERGÜLEN

GÜNEŞİN ALTINDA MUTLULUK VAR Ahmet ERHAN

GÜNEŞİN ALTINDA MUTLULUK VAR

Bir işçinin, elinde ekmekle evine döndüğü

o yerdir mutluluk

Akşamüstü, çocukları cıvıldayıp dururken

Derin bir iç çekiş, tatlı bir yorgunluk

Ve yüzüne yayılan gülümseme birden...

Mutluluk, kelebek olup uçmasıdır ipek böceğinin

Irmağın denize kavuşturmasının bir adı olmalı

Mutluluk, beşikte uyuyan ilk çocuğuna bakmasıdır

bir annenin

Duyarak memelerine dolan sütün çılgınlığını.

Mutluluk, bir acının bilincine varıp da onu dönüştürmektir

Yaşamın sonsuzluğunda karar kılan bir umuda

Sevgilinin boynuna dokunduğunda duyulan ürpertidir

Öpülen ilk dudak, içilen ilk sigaradır belki

Denizden yükselen kokudur sabah karanlığında

Kabullenmektir yani yaşamı, acısı ve sevinciyle

aynı boyutta

Yalnızca yaşamaktır belki de kimbilir...

Ne yerdedir, ne göktedir o - değil mi Abidin?

Mutluluğun resmini yaptın mı bilmem

Ama ben onun şiirini yazmak isterim...

Ahmet ERHAN

SENİ ÜMİTSİZCE SEVMEYE KIZMA - Cezmi ERSÖZ

Görsel: Charles Lucien Léandre (Fransa, 1862-1934)

SENİ ÜMİTSİZCE SEVMEYE KIZMA

Burası bir dünya… Burası kalabalık bir meyhane. Burada erkekler hep çoğunlukta. Umutsuzluk da öyle…

Birileri camları kırıyor. Dışarı bakıyor bir adam. Sokağa, geceye bakıyor… Öldüğüne bir türlü inanmak istemediği sevgilisine bakar gibi bakıyor hayata… Öyle bir bakıyor ki, sevmeye hak kazanmak için bile savaşmak gerekiyor, gecikince insan ömür boyu ölü bir sevgiliyi kollarında taşımaya mecbur kalıyor, der gibi bakıyor…

Bir kadın kucağına gelen kedinin tüylerinde arıyor kaybettiği sevginin büyüsünü… Karşı köşedeki eski duvara vuran sarı ışığı seyrediyor iki adam. Sanki suçlu, sanki yasak bir sevişme yaşıyorlarmış gibi mahçup, ama yine de hiç konuşmadan seyrediyorlar duvardaki o sarı ışığı.

Bu gece bana gelmeni istiyorum, ya da sana gelmeyi, ama telefonun hep meşgul. Böyle anlarda hep tasavvufa sarılırım ben. Sabrın yüceliğine…

Telefonun meşgul çalarken eski duvardaki sarı ışığı seyreden adamlara bakıyorum bir taraftan… Lodos rüzgarları vuruyor o sarı ışığa. Tenteler uçuşuyor. Biliyorum, boşuna bekliyorum bu telefonun önünde, burada, bu dünyada; ama olsun, yine de ümitsizce seviyorum seni…

Umudum olsaydı, inansaydım bu hayata, insana ve sana, önünde tükenmek isterdim, önünde veda ederdim bütün bildiklerime, herkesin bilip tanıdığı kendime.

Ben okullarda okurken, yine de hep böyleydim. Sevmezdim herkesin yaptığı şeyi. Sevmezdim müsamereleri. Çabucak biten, sınırları çizilmiş zavallı piknik gezilerini. Gökyüzünün mavisine bakıp terlerdim hep, kapana kısılmış gibi terlerdim.

Oysa görüp göreceğimiz en güzel yerdi dünya; ama bu dünyanın geçerli yasalarına göre en büyük suçtu bunun farkına varmak, okullarda ve her yerde… Sadece bu bile yetmişti zaten hasta biri olmama… Yetti bu zaten, sıradışı ve güvenilmez biri sayılmama…

Beni hasta, beni sıradışı, beni güvenilmez kılan bu yanım yüzünden tatmadığım acı kalmadı, tatmadığım kuşku ve belirsizlik…

Bir gökyüzüne bakıyordum, bir hayata, bir de insanlara… Dikkatim hep dağınıktı bu yüzden… Böyle olmaması gerekir, bu hayat yanlış diyordum acemi sesimle, çocuk sesimle… Yaşadıklarımı anlıyordum ama tecrübe dedikleri o şey oluşmuyordu bir türlü bende… Etrafımdakiler öyle dikkatli ve öyle öfkesizdiler ki, onca yıl boşuna yaşadığımı hissettiriyorlardı sanki bana… Konuşmak soyunmaktı benim için. Sılaya dönmek istemekti. Ne denli çok sıla hasreti çektiğimi hissettirmekti konuşmak.

Oysa sılama kavuşmak ister gibi konuştukça umut kesiliyordu benden. Hatta utanç vericiydi göründüğü gibi olması bir insanın. İnsanın ve hayatın değişebileceğine inanmak aptallık derecesinde ayıptı burada ve her yerde…

Anladım bunu, anladım. Kendim olduğum ve yaşadıkça tecrübe edinmediğim, onca yıl boyunca kendimi dünyanın soğuk gölgelerinin arkasına gizlemediğim için üşüdüm hep ve hiç olmadık zamanlarda utandırıldım; utandırıldım tecrübesiz kendimden…

İşte bu yüzden yıllarca kendimi sevmem için birine muhtaç oldum ben hep. Kendimi sevmem, hayata yeni bir başlangıç yapabilmem için hep birini kendimden çok sevmem, bu yüzden ona ümitsizce bağlanmam ve onun bana acı çektirmesi gerekiyordu, birine eksilmeden tutku duymam için de onun beni üzmesi gerekiyordu.

Öyle çok utandırmışlar, beni benimle öyle çok karşı karşıya bırakmışlardı ki, benim kendimi sevmem için beni benden kopartan, yolumu şaşırtan, sılamı unutturan, bana anlamsızca acı çektiren birine bağlanmam gerekiyordu…

İşte böylesin sen de… Beni benden koparttın. Asıl gitmem gereken yeri, sılamı unutturdun bana. Belki de en çok bu yüzden bağlandım sana. Yıllardır yanıbaşımda derinleşen boşluğumdan, kasvetli geçmişimden, kapana kısılmış gibi geçen döküntü günlerimden kurtardığın için bağlandım en çok sana…

Evet, ölecek kadar acı çekiyorum şu an. Ama bir taraftan bu acının ne denli anlamsız ve boşuna olduğunu biliyorum. Ve yine de engel olamıyorum bu acıya… Belki de engel olmak istemiyorum.

Bu boşluktan beni kurtardığın için her şeyi yapma hakkını tanıdın kendine. Bana da seni tanımanın, seni anlamanın o büyük yolculuğu, o büyük gizemi düştü… Kendimi unuttum, senin peşine düştüm.

Bir gece aramızda nasılsa bir suskunluk olmuştu.

Ne gördüysen gözlerimde, ne duyduysan suskunluğumda, seni kıskanıyorum, demiştin bana, hatırlıyor musun? Saflığımı kıskanmıştın, ne tuhaf; sana duyduğum aşkı kıskandığını söylemiştin… Beni kendinden kıskanmıştın.

Çünkü, hani bireydin ya sen. Kimseye ait olamazdın ya. Bedenin ve ruhun yalnızca sana aitti; hem Tanrı da yoktu gökyüzünde ve vaktin de çok azalmıştı ya…

Hiç düşündün mü peki, bir kez olsun düşündün mü, neden bu kadar doyumsuz ve aceleci olduğunu.

Eminim düşünmüşsündür. İsteklerinin sınırı olmadığını, kendini arzularının ve hazlarının rüzgarlarına niye bıraktığını düşünmüşsündür…

Biliyor musun, benim için bunların zerrece önemi yok! Kiminle istersen yat. İster kadın, ister erkek… İstediğinle seviş. Özgürlük bir tek geceleri, yatağında ve sadece sabaha kadar tanınıyor sana, bunu benden daha iyi biliyorsun.

İstediğin kadar seviş. Ve beni de arzuladığın zaman ara sadece… Ama bana bir kez olsun gerçekten anlat, neden bu kadar aceleci ve doyumsuzsun.

Neden böyle olduğunu ben çok iyi biliyorum aslında, ama sen anlat, senden duymak istiyorum…

Bazen, gecenin bir yarısı kalkıp bana geldiğine göre, sen de benim seni ümitsizce sevmeme bağlısın aslında.

Vazgeçemediğin tek şey bu belki de bende… Hayatındaki tek sahici şey…

Her şey sevişmek değildir, her şey ten değildir… Çünkü bir yanın hazzın ve arzuların peşinde koşarken, bir yanın giderek derinleşen o boşlukla savaşıyor… Senin aşk dediğin o boşluğu kapatmak, mümkünse unutmak istemek değildir, biliyor olmalısın…

Bak, bunu en çok da kendime söylüyorum. Bir gün arzuların ve hazların dinerse, anlatmak isterim sana neden en çok boşluğumuzdan kaçmak için aşık olmak istediğimizi…

Hatırla ne olur, hatırla, kimden ve neden kaçtığını hatırla… Kendimizden, yanı başımızda büyüyen boşluklardan kaçtığımız sürece gidecek bir yer yok aslında, anla…

Ve bu yüzden bana hiçbir şey ifade etmiyor, sen benim için fazla iyisin demen, hiçbir şey ifade etmiyor bana.

Ne olur yıllardır beni benimle karşı karşıya getiren, beni benden kopartan insanların diliyle konuşma…

Beni senden ayıran tek bir şey var oysa… Tek bir şey: Benim seni ümitsizce sevmem… Senin benim tarafımdan ümitsizce sevilmen… Bunun dışında birbirimize öyle çok benziyoruz ki, git gidebildiğin, kaç kaçabildiğin kadar…

Git, benden uzaklara git… Unut bütün değerlerini, değersiz ol. Hiç bir değerin olmasın. İster kadın, ister erkek önüne gelenle yat… Ne yaparsan yap, farkında olmadığını sanırken bile ele vereceksin yine. En güvenmediğin insanların yanında, belki de en çok onların yanında ağzından kaçıracaksın gerçekten seni ele verecek olan şeyleri.

Doyumsuzluğunun peşinde koştuğun anlarda, belki de en çok bu anlarda çarmıha gerilmek isteyeceksin… Biliyor musun, benim hiç bir değerim yok, derken bile, bir başına kaldığında, seni senden kurtaran kimse kalmayınca yanında, dünyanın bütün günahlarını üstüne almak isteyeceksin.

Tanıyorum seni. Tanıdığım için de kaçıyorsun benden, kaçtığın için de ümitsizce seviyorum seni ben…

Çünkü ben, seni sana hatırlatıyorum. Kendimden önce seni boşluğuna çağırıyorum. Bu dünya, bu hayat böyle olmasaydı, en çok beni severdin biliyorum; ve şimdi en çok bununla avunuyorum…

Seni ümitsizce sevdiğim için ne olur kızma, ne olur gücenme bana… Bunu çok istedim. Benim yerimde sen de olabilirdin…

Kıskanırdım seni en fazla, ama kızmazdım, anlardım, hak verirdim, gücenmezdim…

Sürekli mağdur üretiyor bu hayat, sürekli yoksul, sürekli köle…

Her şeye sinmiş bu derin haksızlık, bu uçurum yasası. Biri efendi öbürü köle olmazsa aşk bile olmuyor bu hayatta… Ne olur kızma bana…Git kiminle istersen seviş, ne yaparsan yap; geceler senin, kimi arzularsan arzula, ister sevmediğin insanların bile seni sevmelerini bekle, durmadan onaylanmayı bekle onlardan; isterse durmadan derinleşsin o boşluğun; biliyor musun ümitsizce sevdiğim için seni, daha iyi anladım bu hayatı ben.

Bu imkansız aşk bana insanları ve hayatı daha iyi tanıttı… Bu ümitsiz aşk senin aslında ne denli yalnız ve ne kadar çaresiz olduğunu gösterdi bana…

Bu yüzden kabullendim işte; seni efendi yapan, seni değerlerinden kopartan, etrafındaki onca insana rağmen seni yapayalnız kılan bu aşkın kölesi olmayı kabullendim… Bana düşen de bu… Değiştirmek isterdim bu hayatı, ama değiştiremiyorum, gücüm yetmiyor…

Seni ümitsizce sevmeme kızma, kızma ne olur… 

Cezmi ERSÖZ

TILSIM VE TRAJEDİ - Enis BATUR

TILSIM VE TRAJEDİ

Bir ucunda Trajedi vardı bu kalemin,

Tılsım öteki ucunda. Uyuduğumda kim

uyanıyordu içimde, hangimiz sürdürüyordu

gündüşlerini, hangi yüzüm kanıyordu,

neden bir ucu seçip sivriltiyordum da

köreliyordu o an öteki uçtaki güdülerim,

kalemin bir ucunda Trajedi, Tılsım

benden yanaydı: Nereye çevirirsem çevireyim

öfke doğuruyordu hüzün doğuruyordu öfke:

İki ucunda kalemin

ebabil kuşları taş topluyordu.

Gelecek ardımda kalmış bir melek:

Defterim dolmuş, bir tek hece taşım için

karasız bir beyit oyalıyor şimdi beni.

Köprüler, dehlizler ve tünellerden geçtim,

oğullarım dağınık bir başkaldırı kavmi,

kızlarım sonsuza ayarlı birer arayış tohumu,

bu kadını sevmiştim: Koptu gitti dünyamdan,

sönmüş fer. Bu kadını da: doyamadığım.

Bir de onu: Yanıbaşımda fırtına gibi yaşayan,

tül gibi ölen. Yalnızım artık, nasıl yalnız

yaşamışsam gamlı bir şahinken.

Defterlerim dolu: Yaklaştım, erişemedim

Sancının ortasında, huzur kutbuna teğet,

varacağım noktaya doğru ilerlerken

ondan uzaklaştım belki de. Yandı canım

biricik olanı kendime ayırırken,

gün geldi içimde biriken ağu

çekti benden dışımda biriken uyumu:

Karanlık, sinsi, delici bir çağda

kırdım tek tek elimdeki kelimeleri.

Herşey geçti sonra, ben kaldım —

bir de bende bana direnen doğrular

ve yanlışlar: Hassas terazi, dik merdiven,

birkaç bozuk kum saatı, dilini unuttuğum

bir pusulayla gecelerimi paylaştığım

o tuhaf hayvanlar: Akrep ve örümcek,

semender ve şahin ve ebabil kuşları

taş topluyorlardı. Doğaya baktıkça

içimde dinlenen tufan insana baktıkça

kabardı; seyrek ve acemiydi kaçışlarım,

yüzümü döndüm nerede yakıcı bir hal

görsem, duydum ağızdan kaçırılmış

bir heceyi bile, bir tuzak kazıp

içinde salıvermek için mutlak bir av

bekledim.

Böyle başladı ve sürdüydü önümdeki katışıksız

yokuş: Sandım ve inandırdım belki,

gönlümü ve aklımı dağlamamış hiçbir işarete

oysa inanmadım. Hazırdım her an

kurduğum çadırı söküp yolcu çıkmaya,

kaldım burada: İğne ve ağ, ipek ve masal,

sis ve köpük arası yazdım öykümü defterden

deftere: Aradım bulamadım altın anlamı,

ama farkettim altındaki anlamı — uyanıp

kan içinde bir gece, sivrilttim öteki ucu

iyice:

Etrafımdaki nesneler cansız mı, kıpırtı

dolu: Dokunsam kendi dillerine çevirecekler

bende bildiklerini: Bu saatı ben durdurtmuştum,

ben çıkartmıştım bu yüzüğü, bile bile kırdığım

fanus ile bir başkasının kırdığı fanusu neden

içiçe geçirmiştim? İşte masam, kurutma kağıdım,

çocukluğumdan bu yana bana eşlik eden bir çift

kemik zar. İşte duvardaki ölü resimler,

yerdeki bu boz halı, başucumda yatağımın

opalin bir lamba ve siyah deri kaplı derin

defterler: Dokunuyorum ve dile geliyor

yıldan yıla bu odaya sinen saf korku:

Biraz daha arınmış ışık gerek bana,

biraz daha koyu bir mürekkep,

biraz daha felç sağ elim ve parmakları için,

biraz daha zaman ve bu zamandan geçmek:

Birkaç soluk boyu belki, belki birkaç çağ için

biraz daha cüret

ve korku,

Tılsım ve Trajedi gerek.

Enis BATUR